Tỏi của người Lý Sơn trên đất Khánh Hòa

Mùa thu hoạch tỏi đang rộ ở thị xã Ninh Hòa và huyện Vạn Ninh. Với tổng diện tích trồng tỏi khoảng trên 300 ha, vùng tỏi Khánh Hòa còn lớn hơn vùng tỏi Lý Sơn cả về diện tích lẫn sản lượng.

Đống tỏi ngồn ngộn vừa thu hoạch ở thôn Ninh Yển, xã Ninh Phước

Một trong những người dân huyện đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) đầu tiên vào Khánh Hòa lập nghiệp gần 20 năm trước là ông Võ Ái Nhân. Hiện nay, ông Nhân và những người thân thuộc có hơn 10 ha tỏi ở các xã Ninh Phước, xã Ninh An, Ninh Sơn, thị xã Ninh Hòa. 

Ông Võ Ái Nhân tại vườn tỏi của gia đình ông ở thôn Ninh Yển, xã Ninh Phước  

Sau Ninh Phước, người Lý Sơn tiếp tục phát hiện những khu đất thích hợp tại thị xã Ninh Hòa để trồng tỏi, như xã Ninh Vân, xã Ninh An, xã Ninh Sơn… 

Vườn tỏi của chị Bùi Thị Nguyệt ở thôn 1, xã Ninh Sơn, thị xã Ninh Hòa

Có một vùng tỏi của người Lý Sơn ít được mọi người biết đến. Đó là các các vườn tỏi ở Bãi Dừa, Bãi Tranh, Bãi Voi, Bãi Lớn, Lỗ Hầu… trên đảo Hòn Lớn, xã Vạn Thạnh, huyện Vạn Ninh. Để trồng được tỏi ở đây, những người dân Lý Sơn phải chở cát san hô từ xã Ninh Phước, xã Ninh Hải (thị xã Ninh Hòa) và xã Vạn Hưng, huyện Vạn Ninh ra. Như chị Võ Thị Lắm từ xã An Vĩnh (Lý Sơn) tới bãi Lỗ Hầu (thôn Ninh Đảo, xã Vạn Thạnh, huyện Vạn Ninh) từ năm 1999, nay có 15 sào tỏi mỗi năm thu được hai, ba trăm triệu đồng.

Chị Võ Thị Lắm nói, mỗi năm chị phải mua vài chục ghe cát san hô để cải tạo vườn tỏi

Chị Võ Thị Mai, từ Lý Sơn vào Bãi Dừa, đảo Hòn Lớn từ năm 2004, nên nghĩa vợ chồng với anh Phạm Ngọc Hậu ở thôn Xuân Tự (Vạn Hưng, Vạn Ninh). Đội nắng gội mưa, bứng từng gốc cây, moi từng viên đá để dọn mặt bằng, hiện nay họ có hơn 1 ha vườn tỏi.

Từng là một ngư phủ lão luyện, thuộc từng bãi đá ở quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa, ông Nguyễn Sanh phải xa nghề biển do bị thương nặng sau một tai nạn. Gia đình ông Sanh từ xã An Vĩnh, huyện Lý Sơn vào Bãi Dừa từ năm 2000, đến nay đã tạo dựng được tại đây vườn tỏi khoảng 3 ha. 

Ông Sanh tưới tỏi, năm 2013

Đến vụ tỏi này, ông Sanh đã lắp xong giàn tưới tự động, không phải tưới bằng tay nữa

Vụ tỏi năm nay, năng suất tỏi đạt khá cao, khoảng 6 – 7 tấn mỗi ha. Tuy giá tỏi có hạ, chỉ 30 triệu đồng/tấn, nhưng người trồng tỏi vẫn có lãi mỗi ha trên dưới 100 triệu đồng. 

Phơi tỏi tại xã Ninh Phước